Voor De Kindersymfonie, het Loenens strijkorkest, is saamhorigheid belangrijker dan virtuositeit. Op het prestigieuze Europees Muziekfestival voor de Jeugd (EMJ) in Neerpelt, België, sleepte het een eerste prijs ‘cum laude’ in de wacht. Maar meer nog dan de lof van de internationale jury, was het de vreugde van samen muziek maken dat de harten raakte.
Een andere filosofie
Tijdens het festival, dat jaarlijks duizenden jonge musici uit de hele wereld samenbrengt, speelt ontmoeting en verbroedering een grote rol. “Muziek verlegt grenzen, verruimt de culturele horizon en smeedt banden voor het leven,” zegt dirigente Liesbeth Meylemans. Dat is het idee achter het festival. Geen orkest dat dit meer belichaamde dan De Kindersymfonie.
Meestal is het zo dat je auditie moet doen als je lid wilt worden van een orkest. Maar Liesbeth Meylemans denkt daar anders over. Ieder kind is welkom, met of zonder ervaring, met een geleende cello of een dure viool, zolang de liefde voor muziek maar voelbaar is. Zo konden negentien jonge muzikanten van De Kindersymfonie laten zien of dit idee al dan niet goed zou uitpakken. Want uitdagingen waren er zeker.
Zo was er dit keer het grote leeftijdsverschil. De jongste violiste was 8 jaar, de oudste 17. Liesbeth maakte er een sociaal geëngageerd project van, waarbij de oudere kinderen een jonger ‘maatje’ kregen dat ze onder hun vleugels namen. Op hun eigen unieke wijze zorgden ‘de buddy’s’ ervoor dat de jongere kinderen zich thuis gingen voelen in de groep. Binnen hun eigen vrije tijd hielpen ze elkaar om, voor hen ingewikkelde technische passages in de muziek, te analyseren en doorgronden, om deze vervolgens tijdens de repetities om te zetten in prachtige muziek. De buddy’s voelden dat ze een rol van betekenis konden spelen. En daarbij komt: de vaardigheden die ze leerden, kunnen ze ook toepassen in andere situaties.
Het engagement van de kinderen, die muzikaal het beste van zichzelf wilden laten zien, was ongekend hoog. Het was zoeken naar een programma waarin voor de kinderen enerzijds voldoende uitdaging zat, terwijl ze anderzijds niet op hun tenen hoefden te lopen. Sommige kinderen spelen al meerdere jaren en nemen voor de derde keer deel aan het EMJ. Andere kinderen spelen pas een paar maanden, maar waren super gemotiveerd om te oefenen en door te zetten, daarbij gesteund door hun buddy en elkaar. Een hartverwarmend en succesvol optreden was het resultaat.
Gevarieerd programma
Het is op zich al een kunst om een mooi programma te bedenken voor een groep violisten en één cellist van verschillend niveau en leeftijd. Liesbeth Meylemans kon daarbij rekenen op de steun van haar man Ivan, in het dagelijks leven dirigent van verschillende orkesten. Samen bedachten ze een programma van twintig minuten – volgens het reglement van het festival – met werken waarin alle orkestleden tot hun recht zouden komen.
Het was ook nog prachtig om te zien. Het concert begon heel intiem met enkel Femme, een van de jongste violisten, en Sanjay, de enige cellist. Langzaam voegden de andere kinderen zich er al spelend bij, vanuit alle uithoeken van de kerk. De harten van de toehoorders, inclusief de jury, begonnen toen al te smelten. Later kregen de vier oudste en meest ervaren meisjes ook alle gelegenheid om zich apart te laten zien en horen.
Thuiskomen
Het thema van het programma gaat over ‘thuiskomen’ na ‘verdwaald’ te zijn, een universeel thema. Liesbeth raakte geïnspireerd door het gedachtegoed waarbij de groep belangrijk is voor de vorming van de persoon. Vanuit deze filosofie schreef Michiel van Vliet het laatste werk dat de Kindersymfonie liet horen: een Concerto Grosso, gebaseerd op de Afrikaanse Ubuntu filosofie. Het gaat daarbij om een diep besef van onderlinge verbondenheid van mensen met elkaar. Je kunt alleen jezelf ontplooien als je open staat en toegankelijk bent voor anderen. Uit de wetenschap dat je deel uitmaakt van een groter geheel kun je zelfvertrouwen putten. Je hoeft je niet bedreigd te voelen door wat anderen kunnen en jij nog niet. Daarvan kun je leren. Zo werkte het ook in het orkest: er was het besef dat ze allemaal nodig waren en ze hielpen elkaar hun rol op zich te nemen en muzikaal en sociaal te groeien.
Daverend slotakkoord
“Toen de uitslag viel en het predicaat ‘eerste prijs cum laude’ werd uitgeroepen, sprongen de kinderen juichend op. Niet alleen om deze prijs, maar zeker ook om de erkenning van wat ze al die tijd hadden gevoeld: we hebben SAMEN iets bijzonders gedaan,” vertelt Liesbeth Meylemans opgetogen. De Kindersymfonie keerde huiswaarts met een hart vol muziek en een hoop mooie herinneringen. “Een levend bewijs dat je geen auditie hoeft te doen om groots te zijn,” laat Liesbeth nog even fijntjes weten.
Maarten Elling
Met dank aan Liesbeth Meylemans
